Η μείωση της κάθετης μετάδοσης του ιού του aids από την μητέρα στο παιδί, θεωρείται ως μια από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες για τη Δημόσια Υγεία στις ΗΠΑ. Παλαιότερα λόγω της έλλειψης θεραπείας ο κίνδυνος της κάθετης μετάδοσης του HIV είναι τόσο υψηλός που αγγίζει το 25-30%. Με τον προγγενητικό έλεγχο όμως, την κατάλληλη συμβουλευτική προσέγγιση προς την πάσχουσα υποψήφια μητέρα, την χορήγηση αντιρετροϊκής αγωγής, τον προγραμματισμό καισαρικής τομής πριν αρχίσει η φυσική διαδικασία του τοκετού και την αποθάρρυνση της πάσχουσας μητέρας να θηλάσει, ο κίνδυνος της κάθετης μετάδοσης στις ΗΠΑ έπεσε εντυπωσιακά στο 2%.
Πριν την εφαρμογή των παραπάνω οδηγιών κάθε χρόνο στις ΗΠΑ, μολύνονταν από τον ιό περίπου 2000 βρέφη κάθε χρόνο. Σήμερα παρά την αυξανόμενα ποσοστά των νέων κρουσμάτων, ο αριθμός των βρεφών που μολύνονται από τον ιό με κάθετη μετάδοση από την μητέρα, ανέρχεται στα 300 κάθε χρόνο.
Η επιτυχία αυτή πιστώνεται στην ταχεία εφαρμογή αποτελεσμάτων έρευνας για την μείωση της περεγεννητικής μετάδοσης. Το 1994 το παιδιατρικό τμήμα κλινικών δοκιμών για το aids (PACTG) και συγκεκριμένα το πρωτόκολλο 076 έδειξαν ότι η χορήγηση ζιδοβουζίνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού και στη συνέχεια στο νεογέννητο μείωσε τον κίνδυνο περιγεννητικής μετάδοσης του ιού κατά 68%, δηλαδή από 25,5% σε 8,3%. Στα τέλη του 1990 μάλιστα η συνδυασμένη χρήση τριών ή περισσοτέρων αντιρετροϊκών φαρμάκων βρέθηκε να είναι εξαιρετικά επιτυχής στην καταστολή της ιικής αντιγραφής.
Ο ακριβής μηχανισμός της μετάδοσης του ιού από την μητέρα προς το παιδί παραμένει άγνωστος. Η μετάδοση μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής, του τοκετού ή του θηλασμού. Ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου πάντως πιστεύεται ότι είναι το προχωρημένο στάδιο της νόσου της μητέρας λόγω υψηλού ιικού φορτίου κατά την περίοδο αυτή.
