Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις και συνήθως ασυμπτωματικοί όγκοι της μήτρας. Εμφανίζονται σε γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας. Η καλύτερη μέθοδος για τη διάγνωση των ινομυωμάτων είναι το κολπικό υπερηχογράφημα. Η θεραπεία, συντηρητική ή χειρουργική θα εξαρτηθεί κυρίως από την ηλικία, τα συμπτώματα και την επιθυμία της ασθενούς για μελλοντική τεκνοποίηση.
Εκτιμάται ότι μια στις πέντε γυναίκες ηλικίας άνω των 35 ετών έχουν ένα ή περισσότερα ινομυώματα. Οι περισσότεροι όγκοι είναι καλοήθεις και δεν προκαλούν συμπτώματα. Η αιτιολογία της δημιουργίας των ινομυωμάτων παραμένει άγνωστη. Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί για το σχηματισμό των όγκων αυτών είναι τα οιστρογόνα. Το μέγεθος των ινομυωμάτων αυξάνει με τις καταστάσεις που συνοδεύονται από αύξηση των οιστρογόνων στον οργανισμό όπως κύηση, αναπαραγωγική ηλικία, διέγερση ωοθηκών ή χορήγηση εξωγενών οιστρογόνων.
Το μέγεθος των ινομυωμάτων ελαττώνεται όταν το επίπεδο των οιστρογόνων στο σώμα είναι χαμηλό όπως μετά την κύηση ή στην εμμηνόπαυση οπότε και οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν οιστρογόνα.
Τι μορφή έχουν τα ινομυώματα;
Τα ινομυώματα εμφανίζονται, συνήθως ως σκληροί, στρογγυλοί, πολλαπλοί αλλά καλά διαχωρισμένοι όγκοι του τοιχώματος της μήτρας. Το μέγεθος των όγκων κυμαίνεται από μερικά γραμμάρια μέχρι 20-25 κιλά (συνήθως πολλαπλά ινομυώματα) Τα συστατικά τους σε μικροσκοπικό επίπεδο είναι λείες μυϊκές ίνες από το τοίχωμα της μήτρας, στοιχεία συνδετικού ιστού και αγγεία.
Πώς ταξινομούνται τα ινομυώματα;
Τα ινομυώματα, ανατομικώς, ταξινομούνται ανάλογα με τη θέση τους στη μήτρα.
- Υποορρογόνια. Ευρίσκονται κάτω από τον εξωτερικό χειτώνα της μήτρας (περιτόναιο), προβάλλουν εκτός της μητρικής κοιλότητας και συνήθως έχουν μίσχο που ενώνει τον κύριο όγκο με το τοίχωμα της μήτρας.
- Ενδοτοιχωματικά. Εντοπίζονται εντός του τοιχώματος της μήτρας.
- Υποβλεννογόνα. Εμφανίζονται κάτω από τον βλεννογόνο της μήτρας (ενδομήτριο) και προβάλλουν προς το εσωτερικό της κοιλότητας της μήτρας.
Τι εξέλιξη μπορεί να έχει ένα ινομύωμα;
Τα περισσότερα ινομυώματα παραμένουν αμετάβλητα. Σπανίως όμως παρουσιάζουν τις παρακάτω αλλαγές.
- Ατροφική εκφύλιση – Αυτό συμβαίνει όταν διακόπτεται, μερικώς, η αιμάτωση του όγκου και το ινομύωμα αρχίζει να μικραίνει.
- Κυστική εκφύλιση – Η κοιλότητα του ινομυώματος γεμίζει νερό.
- Ασβεστοποίηση -Εναπόθεση ασβεστίου στον όγκο.
- Συστροφή – Συνήθως εμφανίζεται στα ινομυώματα με μίσχο
- Σηπτική νέκρωση – Η αλλαγή αυτή προκαλεί οξύ κοιλιακό άλγος και πυρετό
- Ερυθρά εκφύλιση – Εμφανίζεται σε περίπτωση αιμορραγίας μέσα στον κύριο όγκο του ινομυώματος.
- Λιπώδη εκφύλιση – Το ινομύωμα γεμίζει με στοιχεία λιπώδους ιστού.
- Κακοήθης εξαλλαγή – Το ινομύωμα μετατρέπεται σε ινομυοσάρκωμα. Η επιπλοκή αυτή είναι πολύ σπάνια κα εμφανίζεται περίπου στο 0,5% των γυναικών (μια στις 200) που έχουν ινομυώματα.
Τι συμπτώματα προκαλούν τα ινομυώματα;
Τα ινομυώματα, συνήθως, δεν προκαλούν ενοχλήματα. Μερικές φορές ανακαλύπτονται είτε σε μια γυναικολογική εξέταση ή στην εγκυμοσύνη ή σε ένα υπέρηχο γεννητικών οργάνων. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που συνοδεύονται με την ύπαρξη ινομυωμάτων είναι:
Διαταραχή της περιόδου
Το σύμπτωμα αυτό μπορεί να εκδηλώνεται με τέσσερις μορφές:
- Μηνορραγία, απώλεια μεγάλης ποσότητας αίματος κατά την περίοδο
- Πολυμηνόρροια, εμφάνιση συχνών περιόδων (κάθε 15-20 ημέρες)
- Μητρορραγία, κολπική αιμορραγία μεταξύ φυσιολογικών περιόδων
- Υπερμηνόρροια, αιμορραγία για 10-15 ημέρες σε κάθε έμμηνο ρύση
Διαταραχή της έμμηνου ρύσης
προκαλούν, συνήθως, από τα υποβλεννογόνια ινομυώματα.
- Άλγος, πόνος εμφανίζεται σαν “πίεση ή βάρος” στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Οξύ άλγος από ινομυώματα συνήθως σημαίνει επιπλοκή όπως συστροφή, σηπτική νέκρωση ή ερυθρά εκφύλιση.
- Πιεστικά φαινόμενα. Μεγάλα ινομυώματα μπορούν να πιέσουν εξωτερικά την ουροδόχο κύστη, το έντερο ή και τα νεύρα του νωτιαίου μυελού και αντίστοιχα να προκαλέσουν διαταραχές της ουρήσεως, της αφοδεύσεως ή και οσφυαλγία.
Υπογονιμότητα.
Υποβλεννογόνια ινομυώματα μπορούν να εμποδίσουν την εμφύτευση και ανάπτυξη του εμβρύου μέσα στη μήτρα και έχουν ενοχοποιηθεί για υπογονιμότητα και καθ’ έξιν αποβολές (απώλεια 3 ή περισσοτέρων διαδοχικών κυήσεων).
Πώς γίνεται η διάγνωση των ινομυωμάτων;
Η διάγνωση των ινομυωμάτων βασίζεται στα ακόλουθα:
- Συμπτώματα της ασθενούς
- Ευρήματα της γυναικολογικής εξέτασης από τον ειδικό ιατρό.
- Υπερηχογράφημα πυέλου. Εξέταση της μήτρας και των οργάνων της πυέλου με τη βοήθεια κολπικής υπερηχογραφίας είναι η καλύτερη μέθοδος για τη διάγνωση, ακριβή εντόπιση και διαφορετική διάγνωση των ινομυωμάτων.
- Μαγνητική / Αξονική Τομογραφία και Υστεροσαλπιγγογραφία μπορούν να βοηθήσουν όταν το υπερηχογράφημα δεν παρέχει αρκετές πληροφορίες για την τελική διάγνωση.
Ποια είναι η θεραπεία των ινομυωμάτων?
Ασυμπτωματικοί ασθενείς.
Εάν η ασθενής δεν έχει ενοχλήματα τα ινομυώματα δεν χρειάζονται ειδική θεραπεία. Χρειάζεται όμως περιοδική παρακολούθηση της ασθενούς με κολπική υπερηχογραφία κάθε 6-12 μήνες. Οι τυχόν αλλαγές του μεγέθους ή της συστάσεως του ινομυώματος θα πρέπει να αξιολογούνται από τον γυναικολόγο σύμφωνα με την ηλικία και την κλινική εικόνα της ασθενούς.
Συμπωματικοί ασθενείς
Αφαίρεση ινομυώματος. Αυτή η μέθοδος ενδείκνυται σε νέες γυναίκες που θέλουν να διατηρήσουν τη γονιμότητα τους ή τη μήτρα τους. Τα ινομυώματα, ανάλογα με την ανατομική τους θέση, μπορούν να αφαιρεθούν είτε λαπαροσκοπικώς ή υστεροσκοπικώς (δια της κολπικής οδού με τη βοήθεια ειδικού οργάνου που λέγεται υστεροσκόπιο) ή με την κλασική ανοικτή μέθοδο της λαπαροτομίας.Υστερεκτομή. Ενδείκνυται σε γυναίκες που έχουν συμπληρώσει την οικογένεια τους, έχουν πολλαπλά ινομυώματα και είναι άνω των 45 ετών.
Οι θεραπευτικές επιλογές πρέπει να παρουσιάζονται στην ασθενή η οποία τελικά θα επιλέξει την θεραπεία.
